آسان ریپورتاژ: استراتژی اقیانوس قرمز (Red Ocean Strategy) به رویکردهای رقابتی در بازارهایی اشاره دارد که در آن‌ها رقابت شدید است و شرکت‌ها برای به‌دست آوردن سهم بیشتری از بازار موجود به مبارزه می‌پردازند. در این متن، مفهوم استراتژی اقیانوس قرمز، ویژگی‌ها، چالش‌ها و تفاوت‌های آن با استراتژی اقیانوس آبی (Blue Ocean Strategy) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مقدمه
در دنیای کسب‌وکار، شرکت‌ها برای کسب سهم بازار و افزایش سود به رقابت می‌پردازند. استراتژی اقیانوس قرمز بر رقابت در بازارهای موجود تأکید دارد و در تضاد با استراتژی اقیانوس آبی است که به ایجاد بازارهای جدید و غیرقابل رقابت پرداخته و به نوآوری و ارزش‌آفرینی توجه می‌کند (Kim & Mauborgne, 2015).
تعریف استراتژی اقیانوس قرمز
استراتژی اقیانوس قرمز به‌طور کلی به رفتارهای رقابتی در بازارهایی اشاره دارد که برای کسب منابع محدود، شرکت‌ها با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. در این اقیانوس، مرزهای صنعت مشخص هستند و رقابت بر اساس ویژگی‌های محصول، قیمت و تبلیغات انجام می‌شود؛ در نتیجه، شرکت‌ها باید برای جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان فعلی از تکنیک‌های بازاریابی و فروش پیشرفته‌تری استفاده کنند (Porter, 1985).
ویژگی‌های استراتژی اقیانوس قرمز
رقابت شدید: در بازارهای اقیانوس قرمز، تعداد زیادی از شرکت‌ها به‌دنبال جذب مشتریان مشابه هستند که رقابت را بیشتر می‌کند.
تمرکز بر سهم بازار: هدف اصلی شرکت‌ها کسب سهم بیشتری از بازار موجود و افزایش فروش است.
نوآوری محدود: در این رویکرد، شرکت‌ها به‌طور عمده بر ارتقای محصولات و خدمات موجود تمرکز دارند و کمتر به نوآوری‌های رادیکال می‌پردازند.
قیمت‌گذاری رقابتی: قیمت‌ها معمولاً تحت فشار رقابتی قرار دارند و شرکت‌ها برای جذب مشتریان به تخفیف‌ها و پیشنهادات ویژه روی می‌آورند (Morris et al., 2011).
چالش‌ها و خطرات
تکیه بیش از حد بر استراتژی اقیانوس قرمز می‌تواند خطرات و چالش‌های زیر را به همراه داشته باشد:
کاهش حاشیه سود: رقابت شدید ممکن است به کاهش قیمت‌ها و در نتیجه کاهش حاشیه سود منجر شود.
تکرار و یکنواختی: ارائه محصولات مشابه از سوی چندین شرکت ممکن است باعث کاهش تنوع و جذابیت بازار شود.
فقدان نوآوری: تمرکز بر رقابت در بازارهای فعلی ممکن است باعث عدم توجه به نیازهای جدید مشتریان و ایجاد بازارهای نوآورانه گردد (Kim & Mauborgne, 2005).
تفاوت با استراتژی اقیانوس آبی
در مقابل استراتژی اقیانوس قرمز، استراتژی اقیانوس آبی به ایجاد بازارهای جدید و غیرقابل رقابت از طریق نوآوری و خلق ارزش جدید می‌پردازد؛ در حالی که اقیانوس قرمز بر رقابت در بازارهای موجود تأکید دارد، اقیانوس آبی بر کاهش رقابت و ایجاد جذابیت منحصر به فرد برای مشتریان متمرکز است. در استراتژی اقیانوس آبی، شرکت‌ها به‌دنبال نوآوری در محصول، خدمات و مدل‌های تجاری هستند که باعث می‌شود به نوعی بازار جدید خلق کنند (Kim & Mauborgne, 2015).
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
استراتژی اقیانوس قرمز به‌عنوان رویکردی موثر در بازارهای با رقابت شدید شناخته می‌شود، اما در عین‌حال نیاز به شناخت دقیق چالش‌ها و محدودیت‌های آن دارد. شرکت‌ها باید به این نکته توجه داشته باشند که تنها به‌دنبال گسترش سهم بازار نباشند و همچنین به نوآوری و ایجاد ارزش جدید فکر کنند؛ در نهایت، تعادل بین استراتژی‌های اقیانوس قرمز و اقیانوس آبی می‌تواند به موفقیت پایدار منجر شود.
تبیین‌گر: علیرضا محمودی فرد – سردبیر پایگاه کلام قلم
